Impact bereiken met eigen producten én andere bedrijven inspireren.
In het FD van maandag 11 juli 2016 stond een interessant interview met Willemijn Verloop.Bekend geworden door de oprichting van WarChild is zij nu directeur van Social Enterprise en haalt zij met Social Impact Ventures geld op om te kunnen investeren in social enterprises. Bedrijven die niet alleen op aandeelhouderswaarde sturen, maar de maatschappelijke impact die zij als bedrijf omarmen. Het maken van profit is een belangrijke voorwaarde om ook people en planet idealen te kunnen verwezenlijken. Zo wordt Fairphone genoemd als voorbeeld om zo duurzaam mogelijk telefoons te produceren of Tony’s Chocolonies om productie slaafvrij te maken. Beide bedrijven met een duidelijke missie, een purpose, die leidend is in de bedrijfsvoering. Zij streven na dat bedrijven in hun bedrijfskolom geïnspireerd raken om de duurzame manier van werken over te nemen. Dus het doel van dit type bedrijven is niet alleen impact bereiken met de eigen producten, maar ook verder te kijken en andere bedrijven te inspireren. Zij willen aan de basis staan van een systeemverandering. En dat werkt. Door het succes van deze formules worden de grote bedrijven aangespoord meer vanuit sociale impact te produceren. Voor mij zijn deze bedrijven uitingen van de nieuwe economie die andere eisen aan bedrijven stelt. Zij zijn de frontrunners van een hoger doel dat nagestreefd wordt.
Willemijn pleit vervolgens voor een apart juridisch kader of structuur voor de bedrijven die vanuit een maatschappelijk belang acteren. Duidelijkheid over wat het doel van deze maatschappelijke onderneming is staat dan voorop. De BV-M waar de M staat voor Maatschappelijke Vennootschappen. Aangezien de overheid zelf ook een maatschappelijk doel nastreeft zou zij naar haar verwachting minder moeite hebben om voor dit soort bedrijven te kiezen. Dat is echter niet het geval. Vaak wordt nu de laagste aanbieder gekozen waarbij het de vraag is welk maatschappelijk doel dan wordt nagestreefd. Dat is inderdaad vreemd en ik vind dat Willemijn hier een belangrijk punt aansnijdt. Hoe vaak gebeurt het niet dat een overheidsdienst alleen maar voor de laagste partij kiest? Zo leidde in maart van dit jaar de aanbesteding van 1200 politiediesels door toedoen van milieuorganisaties nog tot kamervragen; het milieuaspect was ondergeschikt aan de prijs gemaakt.
De oproep van Willemijn om te komen tot een aparte juridische structuur staat niet op zichzelf. Een aantal jaren geleden is in de US een initiatief ontstaan dat B-Corp heet. B-Corp staat voor Benefit Corporation. B-Corps zijn in het leven geroepen om via de kracht van ondernemerschap oplossingen te vinden voor sociale en maatschappelijke problemen zoals duurzaamheid. Het gaat bij een B-Corp niet alleen om de aandeelhouder, maar om alle stakeholders waar het bedrijf impact op heeft. Een nobele doelstelling dus. Je wordt overigens niet zomaar een B-Corp. De organisatie die wereldwijd inmiddels duizenden B-Corps telt, hanteert strikte eisen om het predicaat B-Corp te mogen voeren. Deze eisen zijn door een aparte entiteit, B-Lab, gemaakt. Criteria zijn bijvoorbeeld, eisen voor het milieu, de mensen, governance en transparantie. Inmiddels is de B-Corp ook opgerukt naar het grote bedrijfsleven zoals Unilever en Danone. Als dat lukt zal de vraag naar impact gedreven bedrijven nog meer gaan toenemen en wordt de vraag of er niet in het wetboek een nieuwe ondernemingsvorm moet worden gemaakt waaruit het sociale karakter van het bedrijf blijkt. De vormen die je nu vooral ziet is een combinatie van een Stichting met daaronder een BV. Social entrepreneurs vinden dat de bestaande vormen niet voldoen. Ze missen de maatschappelijke uitstraling, de statutaire verankering van het maatschappelijk doel en dat de waarde van de rechtspersoon en het doel dat ze nastreven overeenkomt. Een aparte rechtsvorm zoals Willemijn aangeeft zou dus helpen. Het gaat uiteindelijk om dat aan de maatschappij duidelijk en inzichtelijk gemaakt wordt hoe de financiële performance en de sociale impact zich tot elkaar verhouden. Wat de impact is, de waarde die ze creëren en welk doel wordt nagestreefd.
Bij iets nieuws is het altijd goed jezelf af te vragen of dit nu wel nodig is. Volstaat de huidige structuur van rechtspersonen dan niet? Ik denk dat de nieuwe economie ieder bedrijf aan het denken moet zetten. Er zijn naar de zoektocht naar de ziel van een organisatie meer elementen die bedrijven moeten aanzetten hun maatschappelijke relevantie duidelijk te maken. Een nieuwe rechtspersoon die de impact en het doel direct duidelijk maakt kan wel als stuwende kracht werken zodat de oude economie geïnspireerd wordt door de nieuwe economische werkelijkheid.